W ostatnich badaniach naukowych zwrócono uwagę na stosowanie pembrolizumabu, przeciwciała przeciwko białku PD-1, jako nowoczesnego leku w terapii przedoperacyjnej u pacjentów z rakiem piersi, zwłaszcza w przypadku nowotworów potrójnie ujemnych (TNBC). Pembrolizumab, jako inhibitor punktu kontrolnego układu odpornościowego, wykazał skuteczność w poprawie odpowiedzi patologicznej oraz przeżywalności wolnej od zdarzeń. Jednakże, mimo jego efektywności, pełne spektrum działań niepożądanych związanych z tym lekiem wciąż pozostaje nieznane. Przedstawiamy przypadek ciężkiej hemofagocytarnej limfohistiocytozy (HLH) wywołanej pembrolizumabem u pacjentki z wczesnym stadium TNBC oraz strategie zarządzania tym stanem w kontekście jego patofizjologii.
Znaczenie badań nad działaniem pembrolizumabu w terapii nowotworowej
Wysokie ryzyko wczesnego nawrotu oraz wysoka śmiertelność związana z potrójnie ujemnym rakiem piersi skłaniają do intensyfikacji badań nad nowymi metodami leczenia. Badanie KEYNOTE-522 wykazało, że pacjenci otrzymujący pembrolizumab w połączeniu z chemioterapią przedoperacyjną osiągnęli znacznie wyższy wskaźnik patologicznej całkowitej odpowiedzi (pCR) wynoszący 64,8% w porównaniu do 51,2% w grupie kontrolnej. Mimo to, czas obserwacji w badaniach klinicznych jest krótki, co sprawia, że pełne zrozumienie działań niepożądanych pozostaje ograniczone. W badaniach klinicznych z użyciem pembrolizumabu, działania niepożądane o stopniu 3 lub wyższym wystąpiły u 12,9% pacjentów, a najczęstsze z nich to niedoczynność tarczycy, ciężkie reakcje skórne oraz niewydolność nadnerczy.
Opis przypadku: pacjentka z rakiem piersi i HLH
Przedstawiamy przypadek 38-letniej kobiety z lokalnie zaawansowanym rakiem piersi, która zgłosiła się do National Center for Global Health and Medicine w Tokio w listopadzie 2022 roku. U pacjentki zdiagnozowano mutację w genie BRCA1, co zwiększało ryzyko nowotworu. Rozpoczęto terapię skojarzoną z użyciem karboplatyny, paklitakselu i pembrolizumabu. Do trzeciego cyklu leczenia nie wystąpiły poważne działania niepożądane, a guz stał się niepalpacyjny. Niestety, po 62 dniach od rozpoczęcia chemioterapii pacjentka doświadczyła przewlekłej biegunki, co skłoniło do rozważenia wystąpienia kolitis związanej z immunoterapią.
Wyniki i zarządzanie przypadkiem HLH
W trakcie leczenia wystąpiły poważne problemy z funkcjonowaniem wątroby, a ostateczna diagnoza hemofagocytarnej limfohistiocytozy została postawiona na podstawie wyników biopsji wątroby oraz analizy poziomów cytokin. Zastosowano wysokie dawki steroidów oraz leczenie tocilizumabem, co przyniosło poprawę stanu pacjentki. W trakcie hospitalizacji przeprowadzono szereg badań, które wykluczyły inne przyczyny stanu zapalnego. Pacjentka została wypisana po 69 dniach hospitalizacji, a w badaniach pooperacyjnych potwierdzono całkowitą odpowiedź patologiczną.
Dyskusja: zrozumienie hemofagocytarnej limfohistiocytozy w kontekście immunoterapii
HLH jest rzadkim, ale poważnym stanem, który może wystąpić w wyniku immunoterapii. W przypadku pacjentki z rakiem piersi, HLH było związane z nadmierną aktywacją komórek odpornościowych. Kluczowe jest szybkie rozpoznanie i interwencja w celu poprawy rokowania. W literaturze przedmiotu opisano przypadki HLH związane z terapią inhibitorami punktów kontrolnych, co podkreśla konieczność świadomości i przygotowania lekarzy w kontekście potencjalnych powikłań.
Podsumowanie: potrzeba dalszych badań i lepszej wiedzy o działaniach niepożądanych
Przypadek hemofagocytarnej limfohistiocytozy związanej z pembrolizumabem podkreśla znaczenie dalszych badań nad działaniami niepożądanymi immunoterapii. Zrozumienie patofizjologii HLH oraz wdrażanie odpowiednich strategii terapeutycznych są kluczowe dla poprawy wyników leczenia pacjentów z rakiem piersi. Konieczne są dalsze badania, aby lepiej zrozumieć i zarządzać tymi rzadkimi, ale potencjalnie śmiertelnymi powikłaniami.
Bibliografia
Kawamura Yukino, Shimomura Akihiko, Taniyama Tomoko, Hirai Hoshie, Hashimoto Kazuki, Honda Yayoi, Kitagawa Dai, Nasu Ryo, Shimazu Hiroshi, Hangaishi Akira and Shimizu Chikako. Preoperative pembrolizumab‑induced hemophagocytic lymphohistiocytosis in a patient with breast cancer: A case report. Oncology Letters 2025, 29(3), S1-S11. DOI: https://doi.org/10.3892/ol.2025.14882.
